*Av. Sibel ÖZTÜRK, LL.M.
4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun’un “Bilgi İsteme” başlıklı 14. maddesinde, Rekabet Kurulu’nun, bu Kanun’un kendisine verdiği görevleri yerine getirirken, gerekli gördüğü her türlü bilgiyi tüm kamu kuruluşları ile teşebbüslerden ve teşebbüs birliklerinden isteyebileceği hükme bağlanmıştır. Maddenin ikinci fıkrasında, Kurul tarafından kendisinden bilgi istenen tüm bu makamlar ile teşebbüsler ve teşebbüs birliklerinin yetkililerinin, Kurul’ca istenen bu bilgileri, Kurul’un belirleyeceği süre içerisinde vermekle yükümlü oldukları düzenlenmiştir.[1]
4054 sayılı Kanun’un “Yerinde İnceleme” başlıklı 15. maddesi ile de Rekabet Kurulu’nun, bu Kanun’la kendisine verilen görevlerini yerine getirirken gerekli görmesi halinde teşebbüs ve teşebbüs birliklerinde incelemelerde bulunabileceği, bu amaçla teşebbüslerin veya teşebbüs birliklerinin defterlerini, fiziki ve elektronik ortam ile bilişim sistemlerindeki her türlü verilerini, belgelerini inceleyebileceği, bunların kopyaları ile fiziki örneklerini alabileceği, belirli konulara ilişkin olarak sözlü veya yazılı açıklama talep edebileceği ve teşebbüslerin her türlü mal varlıklarına ilişkin olarak yerinde inceleme yapabileceği hüküm altına alınmıştır.
Kanun’un 14. ve 15. maddelerinin uygulanmasında eksik, yanlış ya da yanıltıcı bilgi veya belge verilmesi ya da bilgi ve belgenin belirlenen süre içerisinde yahut hiç verilmemesi, Kurul tarafından, 4054 sayılı Kanun’un 16. maddesinin birinci fıkrasının c bendi gereğince tesis edilecek idari para cezası işleminin sebebini oluşturmaktadır.
Rekabet Kurulu’nun güncel tarihli Lotte Chemical kararında[2] Lotte Chemical Corporation tarafından Lotte Chemical Corporation Türkiye (İstanbul) İrtibat Bürosu’nun faaliyetleri hakkında Kurum’a sunulan yanıtlar, 4054 sayılı Kanun’un 16. maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında yanlış/yanıltıcı bilgi kapsamında değerlendirilmiş olup söz konusu teşebbüse idari para cezası uygulanmasına karar verilmiştir.
Anılan kararda yer verildiği üzere; Kurum kayıtlarına intikal eden şikâyet başvurusu ile Lotte Chemical Corporation'ın Türkiye pazarındaki satış ve pazarlama faaliyetlerinin, Lotte Chemical Corporation Türkiye (İstanbul) İrtibat Bürosu tarafından yürütülmekte olduğu, irtibat bürolarının esasen geçici olarak tesis edilmiş, yasal zemin gereğince ana şirketin satış ve pazarlama faaliyetlerine aracılık etmemeleri gereken vergi muafiyeti bulunan tüzel kişilikler olduğu halde Lotte Chemical Corporation'ın faaliyetlerini 2015 yılından 2022 yılı Mart ayı ortasına dek Lotte Chemical Corporation Türkiye İstanbul İrtibat Bürosu’nun devam ettirdiği, bu irtibat bürosunun yürütmekte olduğu satış ve pazarlama faaliyetlerinin 2021 Eylül-Ekim aylarında Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nca yapılan denetimlerde tespit edildiği ve Bakanlıkça Lotte Chemical Corporation Türkiye (İstanbul) İrtibat Bürosu’nun faaliyet izninin iptal edilmesine karar verildiği, öte yandan Kurum’ca yürütülen öninceleme kapsamında Lotte Chemical Corporation’dan irtibat bürosunun faaliyetleri ve pazar payları ile ilgili bilgi talep edildiği ancak taraftan gelen cevabi yazıda irtibat bürosunun herhangi bir satış faaliyeti gerçekleştirmediğini bildirerek yanlış/yanıltıcı bilgi verdiği belirtilmiştir. Kurul tarafından yapılan araştırmalar neticesinde, şikâyet başvurusunda sunulan şirkete ait faturalardan, Lotte Chemical İstanbul’un satış yaptığı anlaşılmış ve Bakanlık tarafından yapılan denetimler sonucunda bu durumun tespit edildiği ve Bakanlık kararı ile irtibat bürosunun faaliyet izninin iptal edilmesine karar verildiği görülmüştür.
Hal böyle olunca Kurul’ca adı geçen teşebbüsün cevabi yazılarında ve bildirim formunda sunduğu, Lotte Chemical Corporation Türkiye (İstanbul) İrtibat Bürosu’nun bir dosyada herhangi bir satış yapmadığı, bir başka dosyada ise satış yaptığı ancak tüzel kişilikler aracılığı ile yaptığı yönündeki beyanlarının yanlış ve yanıltıcı bilgi kapsamında değerlendirilmesi gerektiği kanaatine varılmıştır.
Öte yandan belirtilmelidir ki, 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun’un 17. maddesinin 1. fıkrasının c bendinde, Rekabet Kurulu’nun, 16. maddenin birinci fıkrasında belirtilen cezalar saklı kalmak kaydıyla, teşebbüs ve teşebbüs birliklerine, Kanun’un 14 ve 15 inci maddelerinin uygulanmasında, istenen bilgi veya belgenin belirlenen süre içinde verilmemesi halinde her gün için idari para cezası uygulayacağı öngörülmüştür. 4054 sayılı Kanun’un 17. maddesinde hükme bağlanan ve nispi olarak hesaplanıp karara uymakta gecikilen her gün için uygulanan idari para cezaları, Kurul kararlarına bir an evvel uyulmasını temin etmeye yönelik olup 4054 sayılı Kanun’un 17. maddesinde açıkça “... 16 ncı maddenin birinci fıkrasında belirtilen cezalar saklı kalmak kaydıyla...” ifadesi kullanıldığından, Kanun’un 16. ve 17. maddelerinde öngörülen idari para cezaları aynı eyleme ilişkin olarak uygulama alanı bulabilmektedir.[3]
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
[1] OZTURK, Sibel; “Rekabetin Korunması Hakkında Kanun Kapsamında Uygulanan İdari Para Cezaları”, Yetkin Yayınları, Ankara 2022, s. 61 vd.
[2] Rekabet Kurulu’nun 30.06.2022 tarihli, 22-29/470-189 sayılı kararı.
[3] OZTURK, s. 63.
English 